બિરસા મુંડા કોણ હતા, શા માટે તેમને ‘ભગવાન’ કહેવામાં આવે છે?

Birsa Munda 150 Jayanti 2025: ભારતમાં દર વર્ષે 15 નવેમ્બરે બિરસા મુંડા જયંતિ (Birsa Munda Jayanti) ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે આદિવાસી સમાજ તેના સૌથી મહાન નેતા પૈકીના એક ધરતી આબા(Dharati aaba) બિરસા મુંડાની હિંમત, નેતૃત્વ અને સામાજિક યોગદાનને યાદ કરે છે. બિરસા મુંડાએ બ્રિટિશ રાજ સામે આદિવાસી સમાજના અધિકારોનું રક્ષણ કર્યું હતું અને તેમને રાજકીય અને સામાજિક જાગૃતિ પ્રદાન કરી હતી. બિરસા મુંડાનો સંઘર્ષ અને નેતૃત્વ આજે પણ આદિવાસી સમાજ અને સમગ્ર દેશ માટે પ્રેરણાનો સ્ત્રોત છે.

બિરસા મુંડા જયંતિ(Birsa Munda Jayanti 2025) મુખ્યત્વે ઝારખંડ, બિહાર, પશ્ચિમ બંગાળ, ઓડિશા અને મધ્યપ્રદેશના આદિવાસી વિસ્તારોમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ વિસ્તારોમાં આદિવાસી સમાજ તેમને “ભગવાન બિરસા” નું બિરુદ આપીને તેમના આદર્શો અને યોગદાનનું સન્માન કરે છે. આ દિવસે, સરકાર અને સામાજિક સંસ્થાઓ તેમના જીવન અને સંઘર્ષ પર આધારિત વિશેષ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરે છે. શાળાઓ અને કોલેજોમાં પ્રવચનો, નાટકો, સાંસ્કૃતિક પ્રસ્તુતિઓ અને જાગૃતિ રેલીઓ યોજવામાં આવે છે.

આ પણ વાંચો: મારા પિતાએ જે વેઠ્યું તે હું ફિલ્મોમાં બતાવું છુંઃ મારી સેલ્વરાજ

બિરસા મુંડાનો જન્મ ૧૫ નવેમ્બર, ૧૮૭૫ ના રોજ હાલના ઝારખંડના ઉરાંવ પ્રદેશમાં થયો હતો. તેમના જીવનકાળ દરમિયાન, તેમણે આદિવાસી સમાજમાં જાગૃતિ ફેલાવવા અને તેમના અધિકારોનું રક્ષણ કરવા માટે અનેક પહેલ કરી હતી. તેમના નેતૃત્વ હેઠળ, 1895 થી 1900 ની મુંડા વિદ્રોહ થયો હતો, જેમાં આદિવાસી ખેડૂતોએ બ્રિટિશ સરકારની અન્યાયી નીતિઓ, ભૂમિહીનતા અને જંગલ પર દબાણ સામે લડ્યા હતા. આ બળવાએ બ્રિટિશ શાસનના પાયાને હચમચાવી દીધા હતા અને આદિવાસી સમાજમાં હિંમત અને સંગઠનની ભાવનાને મજબૂત બનાવી હતી.

બિરસા મુંડાની જન્મજયંતિ(Birsa Munda Jayanti 2025) નિમિત્તે, આદિવાસી સમાજ મંદિરો અને જાહેર સ્થળોએ પૂજા અને શ્રદ્ધાંજલિ સમારોહનું આયોજન કરે છે. વૃક્ષારોપણ, દાન અને સામાજિક કલ્યાણના કાર્યક્રમોનું પણ આયોજન કરવામાં આવે છે. બિરસા મુંડા જયંતિ તેમના વ્યક્તિત્વ અને નેતૃત્વને યાદ કરવા સુધી મર્યાદિત નથી; તે સમાજમાં સમાનતા, ન્યાય અને સામાજિક ચેતનાને પ્રોત્સાહન આપવાની પણ એક તક છે.

આ પણ વાંચો: ‘ધરતી આબા આદિવાસી ફિલ્મ ફેસ્ટિવલ’માં આદિવાસી ફિલ્મોએ ધૂમ મચાવી

આજના યુગમાં, આ તહેવાર આદિવાસી યુવાનો અને સમાજના અન્ય વર્ગોને શિક્ષણ, હિંમત અને સમાજ સેવાના મહત્વથી વાકેફ કરાવે છે. બિરસા મુંડાનું જીવન સંદેશ આપે છે કે અન્યાય અને અસમાનતા સામે દૃઢ નિશ્ચય અને સામૂહિક પ્રયાસો દ્વારા સામાજિક પરિવર્તન શક્ય છે. આ જન્મજયંતિ દ્વારા બિરસા મુંડાના આદર્શો અને યોગદાન ભવિષ્યની પેઢીઓ સુધી પહોંચે છે અને સમાજમાં નૈતિકતા અને માનવતાની ભાવનાને ઉજાગર કરે છે.

આમ, Birsa Munda Jayanti 2025 એ આદિવાસી સમાજ અને સમગ્ર દેશ માટે ઐતિહાસિક, સામાજિક અને આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિકોણથી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પર્વ છે. આ પર્વ ફક્ત તેમના સંઘર્ષને જ યાદ કરતો નથી પરંતુ આદિવાસીઓના અધિકારો અને સામાજિક ન્યાયના મહત્વને પણ ઉજાગર કરે છે.

આ પણ વાંચો: ‘મેડમ, અમારી જમીન બચાવી લો, નહીંતર જીવ આપી દઈશું..’